कालिकोट ।यो त्यहि स्थान हो , जहाँ विमान स्थल निर्माणका लागि मजदुरी गर्दै गरेका ३१ जना मजदुरलाई तत्कालिन शाही सेनाले माओवादीको आशंकामा गोली हानी हत्या गरेको थियो । मजदुरी गरिरहेकै अवस्थामा मारिएका मध्ये १७ जना धादिङका थिए । धादिङको जोगिमारा र धुषा गाविसबाट कामको खोजीमा ठेकेदारको पछि लाग्दै कालिकोट जिल्लाको कोटवाडा गाविसको सुन्थराली विमानस्थल निर्माण कार्यमा सहभागी भएका गरिबहरुलाई सेनाले आतंककारी भएको आरोपमा ज्यान लिएको थियो ।
कालिकोटको कोटवाडामा रहेको सुनथराली विमानस्थलमा वर्षपछि विमान सेवा सुरु भएको छ । शनिबार तारा एयरको विमान अवतरण भएको हो । २०४२ सालमा निर्माण कार्य सुरु गरिएको विमानस्थल राजनीतिक खिचातानी, अधुरो ठेक्का प्रणाली र दश वर्षे जनयुद्ध कारण निर्माणमा ढिलाइ भएको हो । तल्कालिन नेकपा माओवादीले चलाएको जनयुद्धका कारण २०५८ सालमा माओवादी भएको आशंकामा विमान स्थलमा काम गरिरहेका ३५ जना मजदुरलाई नेपाली सेनाले हत्या गरेको थियो । जसमध्ये लालबहादुर कठायत, भीमबहादुर कठायत, गोर्खे कठायत, गणेश विष्ट, टेक विष्ट र गंगा विष्ट कोटवाडाकै स्थानीय बिसिन्दा हुन् । नागरिक पर्यटन तथा उड्डयन मन्त्री जीवनबहादुर शाहीको प्रयासमा विमान सेवा सुरु भएको हो । विमानस्थाल सञ्चालनमा आउँदा आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरु बढ्ने भन्दै स्थानीय बासिन्दा उत्साहित भएका छन् ।
धादिङ । मजदुरीका लागि देशका विभिन्न जिल्लाबाट कालिकोट जिल्लाकोे कोटवाडा गाविसको सुन्थराली विमानस्थल निर्माणमा संलग्न रहेको बेला सेनाले घेराबन्दी गरेर चलाएको गोलीबाट ३५ जना मजदुर मारिएको १५ वर्ष लागेको छ । घटना भएको १४ वर्ष भईसक्दा पनि कोटवाडामा मारिएकाहरुको लाश अहिलेसम्म परिवारले पाएका छैनन् ।
विमानस्थल निर्माणका लागि धादिङ जिल्लाको जोगिमारा, धुषा गाविसबाट कोटवाडा पुगेका १७ जना र देशका अन्य जिल्लाका गरी ३५ जना मजदुरलाई माओवादी हुनसक्ने आशंकामा २०५८ फागुन १२ गते सुरक्षाफौजले गोली हानी सामुहिक हत्या गरेको थियो । हत्या भएकामध्ये धादिङका १७ जनामा १६ जना अति विपन्न चेपाङ र एक दलित परिवारका सदस्य रहेका छन् ।
कोटवाडा घटनामा निर्दोष मजदुरहरु मारिएको भन्दै राष्ट्रिय तथा अन्र्तराष्ट्रिय क्षेत्रवाट व्यापक विरोध हुंदै आइरहेको छ । कोटवाडा घटनाको सर्वत्र विरोध भएपछि लोकतन्त्रबहालीपछिको सरकारले त्यहाँ मारिएका मजदुरका परिवारलाई प्रतिव्यक्ति ३ लाखका दरले राहत दिने निर्णय गरेको थियो ।
कालिकोटको कोटवाडामा बनिरहेको सुनथराली विमानस्थल निर्माणका लागि धादिङ, रामेछाप, सिन्धुली, गोरखा, सिन्धुपाल्चोक र काभ्रेलगायतका जिल्लाबाट त्यहाँ मजदुर लगिएको थियो । गरिबीको चपेटामा परेर जीवन निर्वाहका लागि काम खोज्दै कालिकोट पुगेका ती मजदुर माओवादी र सेनाको द्वन्द्वको चपेटामा परेर मारिएका थिए । कोटवाडा घटना हुनु केही दिनअघि मात्रै माओवादीले अछाम सदरमुकाम मंगलसेन आक्रमण गरेर भागेका थिए ।
माओवादीलाई पछ्याउँदै आएको सेनाको हेलिकप्टर बस्न नदिन माओवादीले कामदारलाई हातमा समाएका बेल्चा, गैटी, साबेल ठड्याउन लगाएर माओवादीहरु भने त्यहाँबाट सुरक्षित स्थलतर्फ भागेका थिए । माओवादी त्यहाँबाट भागेपछि सेनाले घेराबन्दी गरेर चलएको गोलीबाट ३५ जना मानिस एकै चिहान भएका थिए। त्यसमा धादिङ जोगिमाराका एकै गाउँका १७ जना, नेपालकै अन्य भागबाट त्यहाँ गएका कामदार, ठेकेदार, स्थानीय बासिन्दा र दुईजना बालकसमेत ३५ जना जनाको ज्यान गएको थियो । कमाउन गएका घर मूली तथा परिवारका सदस्यहरु मारिएपछि जोगिमाराका विपन्न चेपाङ र दलित परिवारको अहिले बिचल्ली भएको छ ।
२०५८ मङ्सिरमा कालीकोटको कोटवाडा विमानस्थल खन्न काम पाइने खबर फैलिएपछि धादिङको जोगीमाराका १७ जना कामको खोजी गर्दे ऋण काढेर कालीकोट गएका थिए । १४ बर्ष वित्यो उनीहरु अहिलेसम्म घर फर्किएका छैनन् । उनीहरूले आफन्तलाई कसैले मारेको देखेका छैनन । उनीहरूले लाश पनि पाएका छैनन् । ती १७ भाईका परिवार अहिलेसम्म दोमनमा पिल्सिएका छन् ।
