मुम्बई इस्टर्न फ्रिवे— भारतको दोस्रो लामो फ्लाइओभर
इन्जिनियरिङको उत्कृष्ठ नमुना मानिएको ओरेन्ज गेटदेखि पञ्जारपुलसम्मको मुम्बइ इस्टर्न फ्रिवे गत जुनमा खुल्यो । यस फ्रिवेबानट दैनिक करिव २५ हजार सवारीसाधन आवतजावत गर्ने अनुमान गरिएको छ । इस्टर्न फ्रिवे सहरी क्षेत्रमा बनेको मुलुककै लामो सडक हो । यसमा तीनसय १३ पिलर र तीनहजार तीनसय ४० खण्ड छन् । करिव १७ किलोमिटर लामो इस्टर्न फ्रिवे ९.२९ किलोमटिर जमिनबाट माथि उठाइएको सडक, ४.३ किलोमिटर सुरूङ्घ फ्लाइओभर र २ं.५ किलोमिटर फ्लाइओभर रहेको छ । ट्राफिक व्यवस्थापनको दृष्ट्रिकोणले इस्टर्न फ्रिवे मुम्बईको महत्वकांक्षी र बहुप्रतिक्षित आयोजना हो ।
इन्दौर बिआरटिएस— अहमदाबादको अनुशरण
करिव एकसय ३५ करोड भारतीय रुपैयामा यो बिआरटिएस सडक बनेको छ । सहरी यात्रुले प्रत्येक १५ मिनटमा बस सेवा प्राप्त गर्न सक्छन् । यसमा बसको लेन छुट्टाइएको छ र स्टेसन मेट्रो रेलको जस्तो भव्य छ । सम्पुर्ण निर्माण सम्पन्न भएपछि यो सडकको लम्बाई १२०.४६ किmोमटिर हुनेछ । बसको भाडा संकलन गर्न स्मार्ट कार्ड प्रयोग गरिनेछ ।
डबल डेकर रेल
भारतमा पहिलो डबल डेकर रेल सुरुभएको केही वर्ष भयो । तर, भारतले यस्तो रेल धेरै रुटमा सुरु गरिरहेको छ । अप्रिल २५ बाट चेन्नाई र बैंगलोरबीच पूर्णवाताकुनिलित डबल डेकर एक्सप्रेस रेल सञ्चालनमा आएको छ ।
प्रत्येक डिब्बामा फुड ट्रे, वाटर बोटल होल्डर र फोल्डिङ सिटको सुविधा छ । कपुरथला आरसिएफ एक मात्र डबल डेकर एसी कोच बनाउने फ्याक्ट्रि हो ।
भारतको पहिलो सोलार पार्क— गुजरातको चरन्का गाउ
भारतमा उत्पादित सौर्य उर्जामा गुजरातको ६६ प्रतिसत हिस्सा छ । देशको पहिलो सोलार पार्क अप्रिल २०१२ मा चरन्का गाउमा सुरु भयो । करिव पाँच हजार एकडमा फैलिएको चरन्का पार्कमा सौर्य र वायु उर्जा गरी पाँच सय मेगावाट उत्पादन क्षमता छ । सौर्य उर्जा उत्पादक एलेक्स अस्ट्रल, अमेरिकास्थित सन इडिसन, रोहा डाइचेम र जिएमआर गुजरात सोलार पावरले पार्कमा प्लान्ट स्थापना गरेका छन् । जबकी २१४ मेगावाट सौर्य विद्युत १७ वटा राष्ट्रिय र अन्तराष्ट्रिय कम्पनीले स्थापना गरेका हुन् । सुरेन्द्रनगरमा ८७.४९ मेगावाट क्षमताका १० वटा सौर्य उर्जा प्लान्ट छ भने कुचमा ८५ मेगावाट क्षमताको आठवटा र बानसकण्ठमा ५५.०२ मेगावाट क्षमताको तनिवटा र राजकोटमा २५ मेगावाट क्षमताको सौर्य उर्जा प्लान्ट छन् ।
यमुना एक्सप्रेस वे
एक सय ६५ किलोमिटर लामो एमुना एक्सप्रेस वे भारतको अत्याधुनिक छ लेनको बाटो हो । ग्रेटर नोयडा र आगरालाई जोडने यो बाटो पार गर्न केवल ९० मिनेट मात्र लाग्छ । यो एक्सप्रेस वेमा कारका लागि एक सय किलोमिटर प्रतिघन्टा र गह्रौ सवारीका लागि ६० किलोमिटर प्रतिघन्टाको गति सीमा तोकिएको छ । यो एक्सप्रेस वेले दिल्ली र आगराबीच बिनाअवरोधको आवतजावत सुविधा पु¥याउछ ।
बनिहाल-क्वाजिगुण्ड रेल लिंक- भारतको लामो रेल सुरूङ
जम्मु काश्मिरको पिर पञ्जाल पर्वत श्रृखलालाई वारपार गर्ने बनिहाल—क्वाजिगुण्ड ११ किलोमिटर लामो सुरूङ मार्ग भारतको सबैभन्दा लामो र एशियाको दोस्रो लामो हो । यो महत्वकांक्षी बनिहाल—क्वाजिगुण्ड रेलमार्गले ३५ किलोमिटर लामो सडकलाई १७.५ किलोमिटरमा छोटो बनाएको छ । यो सुरूङ पानीको रसाव नहुने र आगलागी नियन्त्रण गर्ने प्रविधी जडान गरिएको छ ।
गुजरातको गिफ्ट सिटी
करिव आठसय ८८ एकडमा फैलिएको गिफ्ट सिटी आन्तरिक पुर्वाधारको क्षेत्रमा विशिष्ट छ । यहाँ सबै प्रकारका सहरी पुर्वाधार जस्तै सडक, मेट्रो रेल र द्रुत बस सेवा हुने्छ ।भारतीय रुपैया ६० हजार करोडको लगानीमा बन्ने गिफ्ट सिटीमा सम्पुर्ण वित्तिय सेवासहितको विशेष आर्थिक क्षेत्र, कर्पोरेट क्षेत्र, क्षेत्रिय कम्पनी र कार्यालय, ट्रेड सेन्टरका साथै सामाजिक पुर्वाधार पनि रहनेछ । यो आयोजनाले आगामी १० वर्षमा थप १० लाख नयाँं रोजगारी र्सिजना गर्नेछ ।
यो सहरमा एयरकण्डिसनको विकल्पमा उर्जामैत्री अत्यन्त फरक किसिमको वातानुकुल प्रविधी जडान गर्ने योजना छ ।
विभिन्न सहरका मेट्रो रेल
दिल्ली मेट्रोको सफलताले साना सहरलाई त्यसतर्फ तानेको छ । बैंगलोरले मेट्रो रेल सुरुगरीसकेको छ भने जयपुर, गुडगाव र मुम्बई यस वर्ष सेवा गर्ने सुरु गर्ने तयारीमा छन् । मुम्बईको चेम्बुर-वादला खण्ड यस वर्षको अन्त्यसम्ममा सञ्चालनमा आउने छ । तेह्र किलोमिटर लामो कोची मेट्रो रेलको अलुभादेखि पालारीभाट्टोम खण्ड सन २०१५ को डिसेम्बरबाट सञ्चालनमा आउने छ भने अर्को खण्ड मार्च २०१६ बाट । हैदराबादको मेट्रो रेल सार्वजनिक निजी साझेदारीमा बन्न लागेको हो । सहरी विकास मन्त्रालयले लखनउ, कानपुर, पटना, पुणे, सुरत, नागपुर, कोइम्बटोर, कोझिकोडे र गुहाटीमा चाडै नै मेट्रो रेल सुरु गर्ने योजना बनाएको छ ।
आधुनिक बन्दै भारतीय विमानस्थल
विश्वका विभन्न मुलुकले विमानस्थलको सेवा सुविधामा विशेष ध्यान दिने गरेका छन् । नयाँदिल्लीको टर्मिनल थ्रितर्फ अगाडि बढीरहेको छ । विमानस्थल र उडान सुरक्षा सबैमा उल्लेख्य प्रगथति भएको छ ।हैदराबाद विमानस्थल स्काईट्याक्सको वल्र्ड एअरपोर्ट एवार्डमा नम्बर एक मा परिसकेको छ । यस्तै मुम्बईको टर्मिनल टु पनि दिल्ली विमानस्थलको टर्मिनल थ्रि को हाराहारीमा उभिने निस्चित छ । कोलकोताको नेताजी सुवास चन्द बोस विमानस्थलको ट्राफिक क्षमता वार्षिक ७.४६ मिलियनबाट बढेर २० मिलियन पुगेको छ । चेन्नाई विमानस्थलपनि नयाँ रुपमा जादैछ ।
चेनाव नदीमाथि विश्वकै अग्लो रेल पुल
संरचना विकासमा नयाँ अध्याय थप्न भारतीय रेलले सन् २०१६ सम्म जम्मु—काश्मिरको चेनाव नदिमाथि विश्वकै अग्लो रेल पुल बनाउने भएको छ ।
रेसी जिल्लामा बन्ने अर्धगोलाकार पुल दिल्लीको कुतुवमिनारभन्दा पाँच गुणा अग्लो अर्थात नदि सतहबाट तीन सय ५९ मिटर उचाईमा बन्नेछ । यो पुलले बारामुल्ला र श्रीनगरलाई जम्मुसँग जोडनेछ । यो पुल एकहजार तीन सय १५ मिटर अग्लो हुनेछ ।
